Vandaag was ik weer even moe en gefrustreerd toen dingen niet gebeurden zoals ik ze bedoeld had, zoals ik ze verwachtte. Ons huis heeft een eigen watervoorziening met een lange zwarte polyethyleen slang die een paar kilometer de berg opgaat naar een bron op de berg en een watertank ca. 50 meter van het huis bergopwaarts. Toen we hier kwamen wonen was dat zeker voor een Nederlander een erg mooie oplossing: je eigen (bron)water vanaf je eigen berg, gratis nog wel. En begrijp me niet verkeerd, ik ben er nog steeds blij mee. Toch is dit watersysteem een bijna continue bron van zorg want vaak is de slang kapot. En niet alleen de toevoer van water is een probleem, ook het watersysteem in en om het huis functioneert niet altijd zoals je als westerling zou willen en verwachten. En al een maand of zo is de waterdruk meestal erg laag en is vaak het water ook gewoon uit. En gisteren kwamen we er dus achter dat er een groot lek was in een waterpijp in de tuin.
En dit hele gedoe inspireerde me dus voor het bericht van vandaag, want ik bedacht me dat het me steeds duidelijker is wat ‘ontwikkelingsland’ nu betekent. En ergens is de Filipijnen niet echt een ontwikkelingsland, want er is zo langzamerhand ook een middenklasse en er zijn best veel rijke mensen. Maar rondom ons huis is het dus wel een ontwikkelingsland, met mensen die hier altijd gewoond hebben en gewoon niet veel van de wereld hebben gezien. En ons watersysteem is een heel goed voorbeeld van wat dat nu betekent. Ik kwam er bijvoorbeeld enige tijd achter dat Nederlanders de perceptie hebben ‘een watersysteem is dicht’, ‘een watersysteem lekt niet’. En Filipijnen, in ieder geval de lager opgeleide Filipijnen, maar misschien wel veel meer hebben de perceptie ‘een watersysteem lekt’ of in ieder geval iets als ‘een lekkend watersysteem is ok zolang er nog maar water uit de kraan komt’. En toen ik me dit realiseerde werden me opeens een heleboel dingen duidelijk, werd me opeens duidelijk waarom heel veel dingen hier werken (of niet werken) zoals ze werken, en waarom dingen in Nederland werken (dus wel werken) zoals ze werken. Als je perceptie is dat een watersysteem dicht moet zijn en dat er gewoon schoon water onder hoge druk uit de kraan komt neem je andere actie als er dus geen schoon water uit de kraan komt of als de druk laag is. Als je perceptie is dat watersystemen kunnen lekken en dat dat ok is zolang er water uit de kraan komt doe je dus wellicht niets als er geen schoon water uit de kraan komt of als de druk erg laag is of als er meestal of soms wel water uit de kraan komt en soms niet. En als je uitgangspunt is ‘als er maar water is’ en je hebt nog steeds ‘reserve’ zoals bijna ieder Filipijns huishouden heeft in de vorm van emmers en vaten, dan doe je dus ook niets of niets direct als er geen water meer uit de kraan komt. Dan wacht je misschien gewoon tot alles op is of bijna op is en gaat dan kijken hoe je aan water komt, hetzij uit de kraan, hetzij uit emmers, hetzij op een andere manier. En het hele verhaal werkt als een cirkel, tot in de macro economie toe. De meeste Filipino’s hebben niet genoeg geld om hun watervoorziening, bijvoorbeeld in huis, optimaal te maken. Verder lukt je dat hier meestal niet eens omdat de materialen die je nodig hebt voor een goed watersysteem niet of met heel veel moeite te krijgen zijn, zeker als je kwaliteitsmaterialen wilt gebruiken. Filipijnen improviseren dus heel veel, met of zonder goede materialen. En zijn dus gewend aan dat dingen niet goed werken. Dit motiveert natuurlijk loodgieters niet om dingen netjes en kwalitatief goed te doen en omdat ze erg weinig verdienen is er natuurlijk ook niet veel motivatie om dingen goed te doen, om resultaat te leveren. En omdat mensen gewend zijn aan ‘goedkoop improviseren’ heeft niemand dus ook budget om dingen goed te (laten) doen. En dus verdienen loodgieters (en andere mensen) weinig. En hebben dus ook geen geld om dingen ‘goed’ te laten doen door anderen of goede materialen te kopen. En daarmee is de cirkel dus rond.
Maar dus even terug naar de moraal van dit bericht, wat nu een ontwikkelingsland is, tenminste zoals ik dat zo langzamerhand ervaar. Om te beginnen twee belangrijke dingen:
- Mensen hebben te weinig geld om dingen ‘goed’ te doen. Ze hebben zo weinig geld dat ze wel gedwongen zijn om van dag tot dag te leven. Dus alleen maar geld om vandaag te leven en geen geld voor sparen of de toekomst.
- Mensen hebben alleen voorbeelden van de wereld die ze om zich heen zien. Ik heb overigens gemerkt dat dat ook voor mij geldt of voor Nederlanders of wie of welke groep dan ook. Je past je op de een of andere manier aan aan je omgeving.
Dus even weer naar het voorbeeld van lekkende watersystemen:
- In Nederland is of was geld genoeg om te investeren in niet-lekkende watersystemen en dat is dus de norm, dat is waar iedereen aan gewend is, dat is wat je om je heen ziet. En dat is dus ook de kwaliteit die geleverd wordt door ‘bouwers van watersystemen.
- In de Filipijnen is geen geld genoeg voor niet-lekkende watersystemen of de materialen zijn niet beschikbaar of de mensen zijn niet goed genoeg opgeleid om dat te kunnen leveren. Mensen zien dus om zich heen ‘lekkende watersystemen’. En dat is dus de norm en dat is wat iedereen verwacht en gewoon vindt.
En nu geloof ik nog steeds dat een niet lekkend watersysteem beter is dan een lekkend watersysteem. Maar als je dat dus wilt veranderen moet je dus de cultuur veranderen. En dat is niet eenvoudig. Dat vraag in de eerste plaats dat je het wilt en in de tweede plaats iets als opleiding en in de derde plaats dat je dat dan ook nog op de een of andere manier aan de mensen moet overbrengen dat het beter is. Vergeet niet dat er ook met een lekkend watersysteem of voorzieningen als extra water in huis er nog steeds water is. Dus er is hier voor de mensen geen ‘probleem’ als de watervoorziening niet goed werkt.
Meer in een volgend bericht, want ik wilde eigenlijk iets zeggen over wat er vandaag hier verder gebeurde, maar dat is denk ik teveel voor één bericht.